Nieuws

REPRISE WITTGENSTEIN 2.

VANAF 17 SEPTEMBER WEER IN HET THEATER

Omdat de tijd erom vraagt gaat het veelgeprezen Wittgenstein 2. Aan de taal ligt het niet in reprise bij Theater Bellevue in Amsterdam.

De wrang-komische voorstelling over de leden van de ‘Wiener Kreis’ sleepte in 2024 twee nominaties voor de Theo d’Or in de wacht: één voor Lowie van Oers voor zijn indrukwekkende vertolking van Moritz Schlick, en één in de categorie ‘Meest grensverleggende podiumprestatie’ voor Tarenskeen zelf, die de voorstelling niet alleen schreef en regisseerde, maar er ook in speelt.

Over de voorstelling

Wittgenstein 2 is het tweede deel in een ambitieuze elfdelige theaterreeks over Ludwig Wittgenstein en zijn invloed op ons denken. In deze voorstelling worden we teruggevoerd naar het Wenen in de jaren twintig van de vorige eeuw, waar de Weense Kring – een groep grotendeels Joodse logici, filosofen en wetenschappers – probeert de taal te zuiveren van onredelijkheid en misbruik. Maar juist hun zoektocht naar zuiverheid en helderheid maakt hen blind voor de toenemende dreiging van demagogie en geweld om hen heen, van mensen die naar een ander soort ‘zuiverheid’ op zoek zijn…

Lees hier het interview met Bo Tarenskeen over de voorstelling.

Speeldata

17 september t/m 12 oktober, om 12.30 uur tickets

 

Citaten uit pers en juryverslag

“Bo Tarenskeen slaagt erin abstract denken te vertalen naar een theatervoorstelling zonder afbreuk te doen aan de complexiteit ervan, en tegelijk de tekortkomingen van dat denken te onthullen.” – Uit het juryrapport van het Theaterfestival

“Tarenskeen laat mooi zien hoe machteloos het redelijke is” – Theaterkrant.nl (Keuze van de Criticus)

HET WITTGENSTEIN PROJECT

In 2021, honderd jaar na de Tractatus, besloot Bo Tarenskeen elf voorstellingen te maken over het leven en werk van Ludwig Wittgenstein. Inmiddels zijn er twee in première gegaan. Wilt u op de hoogte gehouden worden van de speeldata van de volgende 9 voorstellingen en eventuele reprises? Meldt u aan via mail@botarenskeen.nl

(U krijgt één, hooguit twee mails per jaar)

 

 

 

Bo Tarenskeen

Bo Tarenskeen is toneelschrijver, regisseur, acteur en medeoprichter van Theater Na de Dam, waar hij tot 2023 werkte. Hij studeerde taalfilosofie  in Amsterdam, Potsdam en Berlijn en volgde dankzij een scholarship van de VandenEnde Foundation de Regieopleiding aan het RITS in Brussel. Voor zijn afstudeervoorstelling 1000 Zalen won hij in 2009 de Ton Lutz prijs. Hij werkte voor o.a. Frascati producties, Holland Festival, Brakke Grond en Bellevue Lunchtheater, met mensen uit verschillende disciplines, zoals dansgezelschap ICK Amsterdam, beeldend kunstenaar Roosmarijn Pallandt en psychiater Damiaan Denys.

In 2014 won hij het TheaterTekstTalent Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor Het Indisch interieur, over onze omgang met ons koloniale verleden. Met zijn performance Ons vertrouwen is nergens op gebaseerd werd hij datzelfde jaar genomineerd voor de BNG Nieuwe Theatermakerprijs. In 2015 maakte hij zijn eerste grote muziektheatervoorstelling, EICHMANN, die door elke zichzelf respecterende operarecensent werd neergesabeld.

Voor Nasrdin Dchar en Spinvis schreef hij de voorstelling Voor ik vergeet, die op 4 mei 2016 werd opgevoerd in Koninklijk Theater Carré, in het kader van Theater Na de Dam. In 2017 maakte hij samen met schrijver Joost de Vries KISSINGER, een monoloog over realistische politiek. Zijn solo HEIDEGGER, in en tegen de achtergrond van het werk van fotograaf Roosmarijn Pallandt, vormde een volgende stap in zijn serie over ‘het kwade denken’. Deze werd gevolgd door SPEER (2019), over Albert Speer en Rem Koolhaas. Eind 2018 regisseerde Tarenskeen De Indië Monologen, met verschillende schrijvers, politici en ervaringsdeskundigen. Sinds 2021 werkt hij aan een elfdelige theaterserie over logicus en taalfilosoof Ludwig Wittgenstein.

In 2022 ging zijn familiedrama Het Indisch interieur in première in ITA. Voor Jacob Derwig schreef hij de monoloog Waar wij voor strijden, die op 4 mei 2023 eenmalig werd opgevoerd in Carré, in het kader van Theater Na de Dam.

De komedie WITTGENSTEIN 2. Aan de taal ligt het niet, over de opkomst en ondergang van de Weense Kring, ging oktober 2023 in première en werd tweemaal genomineerd voor de Theo ‘d Or: voor Lowie van Oers in de rol categorie ‘meest indrukwekkende dragende rol’, en voor Tarenskeen zelf in de categorie ‘meest grensverleggende podiumprestatie’. Ook werd de voorstelling geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival.

In 2024 vertaalde en bewerkte hij Antigone van Jean Anouilh voor Nina Spijkers bij Het Nationale Theater.

Van 2025 tot en met 2028 wordt de stichting waaronder hij zijn werk produceert, De tienduizend dingen, structureel gesubsidieerd door het Amsterdams Fonds voor de Kunsten. Zijn eerste voorstelling in dit kunstenplan was de volgende in zijn reeks over ‘kwade denkers’: Tegen de wet, over de nazi–jurist Carl Schmitt, met Hans Dagelet als Schmitt zelf.

 

In de wereld

Interview met De Morgen over 1000 Zalen (2009): “Theater moet gaan over wat niet af is”

Interview met De Volkskrant over Theater Na de Dam (2010): “Op deze manier schiet 4 mei zijn doel voorbij”

Interview met NRC Handelsblad over ’t Schip (2012): “Als alles goed is, is niets iets waard

Bij Nooit Meer Slapen van de VPRO op Radio 1 sprak hij 3 mei 2017 over theatermaken, Theater Na de Dam en KISSINGER.

Interview met De Volkskrant over HEIDEGGER (2018)Die schok die nog altijd natrilt, wilde ik vatten in een voorstelling

Interview met Het Parool over SPEER (2019): “Theatermaker houdt Hitlers oogappel tegen het licht

Portret van de theaterfamilie Tarenskeen in De Groene Amsterdammer door Joost de Vries (2019)

Bij VPRO Nooit Meer Slapen sprak hij 6 november 2021 over o.a. Wittgenstein, filosofie, theater, Multatuli en Indische families.

Interview met De Volkskrant over WITTGENSTEIN I (2021) en zijn voornemen elf voorstellingen te maken over een Oostenrijks–Britse logicus.

Interview met Filosofie Magazine over Wittgenstein en theater (2021)

Interview met Theaterkrant Magazine (2024)

Over filosofie en theater in NRC Handelsblad (2025)

Dubbelinterview met theatermakers en broers Kasper en Bo Tarenskeen in Trouw (2025)

In gesprek over Carl Schmitt en andere kwade denkers bij Kunststof  (2025)

 

Kritiek

Over Addio alla Fine (2012): 

“Theater en dans overrompelend in balans” ★★★★★ – Marcelle Schots, Theaterkrant

Over Ons vertrouwen is nergens op gebaseerd (2014): 

“Tarenskeen speelt een prachtig spel met spel en werkelijkheid. Ik vond het fantastisch.” – Loek Zonneveld, Clash der Recensenten

Over Theater Na de Dam (2015):
“Theater Na de Dam is festival van allure” ★★★★★ – Henk van Gelder, NRC Handelsblad

Over EICHMANN (2015):

“Pretentieus gekunstelde lariekoek” ★ – Roeland Hazendonk, Het Parool

Over KISSINGER (2017):

“Poëtisch en met toegewijde ernst … Een vernuftig opgebouwde zelfbeschuldiging van een diplomaat” ★★★ – Ron Rijghard, NRC Handelsblad

Over HEIDEGGER (2018):

Een hoogst persoonlijke montage van doorleefde en belichaamde ideeën ★★★★★ – Fransien van der Putt, Theaterkrant

Prachtig solotheater over Heideggers kwaad” ★★★★ – Kester Freriks, NRC Handelsblad

Over De Indië Monologen (2018):

“Tarenskeen heeft de monologen terughoudend, maar effectief geënsceneerd.  […] De voorstelling maakt indruk, doordat er geen overdreven moeite wordt gedaan indruk te maken.” – Max Arian, Theaterkrant (geen sterren)

Zie ook het essay van Sarah Sluimer in Vrij Nederland

Over SPEER (2019):

“Een origineel en levendig theateressay” ★★★★ – Vincent Kouters, De Volkskrant

Over Wittgenstein 1 (2021):

“Kom maar door met deel 2!” ★★★★ – Jowi Schmitz, Trouw

Over Het Indisch interieur (2022):

“Een eigentijdse, post–Couperiaanse komedie … Een voorstelling die je niet wil mislopen dit seizoen” ★★★★ – Ron Rijghard, NRC

“Een prachtige metafoor voor een complexe en pijnlijke relatie tot het verleden … die niet wordt uitgesproken maar wel in flitsende dialogen  wordt ontrafeld. Vaak buitelend over de even grappige als gênante clichés.” ★★★★ – Sander Hiskemuller, Trouw

Over Waar wij voor strijden (2023):

Theater Na de Dam maakt veel los: weglopers, maar ook staande ovatie in Carré – Het Parool 

Waarom liepen mensen op 4 mei weg bij Theater Na de Dam? ‘Ik voelde me tot op het bot vernederd’ – Beschouwing in Het Parool door Lorianne van Gelder

“De slim opgebouwde en vaak heel geestige  tekst van Tarenskeen laat zien hoe dicht idealisme en afschuwelijke hoogmoed bij elkaar kunnen liggen.” – Max Arian, Theaterkrant.nl (geen sterren)

“Als de moedige monoloog van Jacob Derwig niet op 4 mei kan klinken, wanneer dan wel?” – Ingezonden opiniestuk in Het Parool door Emile Schrijver, directeur van het Joods Cultureel Kwartier

Over WITTGENSTEIN 2 (2023):

“Tarenskeen laat mooi zien hoe machteloos het redelijke is” – Fransien van der Putt, Theaterkrant.nl (Keuze van de Criticus)

“Het is Tarenskeen gelukt abstract denken naar een theater ervaring te vertalen zonder iets van het oorspronkelijke denken af te doen én tegelijkertijd de tekortkomingen van dat denken te openbaren en de politieke gevolgen ervan. […] In de mooiste sterfscène van het seizoen laat Lowie van Oers zien hoe Schlick terwijl hij sterft niet kan geloven dat hij sterft: het sterven door de hand van een haatdragende mens is toch ook volstrekt onlogisch? Een scène die de jury nog lang met zich mee droeg uit een prachtig stuk dat direct te linken is aan onze huidige politieke situatie.” (Uit het Theo d’Or juryrapport)

Over Antigone (2024):
“Een confronterende en ontroerende voorstelling over politiek, familie en verzet. Een moderne versie van de Griekse tragedie”  ★★★★★ – Trouw
Over Tegen de wet (2025):
“Een prachtig geschreven en subtiel gespeeld stuk – scherp, gevoelig en schokkend eenzaam” – De Groene Amsterdammer

“Tarenskeen laat schitterend zien dat het liberalisme eigenlijk met lege handen staat: als je gelooft dat in de vrije uitwisseling van ideeën uiteindelijk altijd het beste idee boven komt drijven, heb je geen verweer tegen autoritarisme of fascisme” – Theaterkrant

 

Foto: Hans Dagelet in Het Indisch interieur door Anne van Zantwijk 2022

Werk

Toneel

  • 1000 Zalen (2009) – afstudeervoorstelling RITS
  • dag 1 (2009) – Tijdelijke Samenscholing
  • ARCHIV (2009) – Tijdelijke Samenscholing en Productiehuis Frascati
  • VOIX (2010) – Productiehuis De Werf Brugge
  • Wat is letterlijkheid? (2011) – Muziekgebouw aan ’t IJ
  • ’t Schip (2012) – Bellevue Lunchtheater
  • Addio alla fine (2012) – ICK Amsterdam en Holland Festival
  • Ons vertrouwen is nergens op gebaseerd (2013) – de tienduizend dingen
  • Wat is angst? (2013, met Damiaan Denys) – De Brakke Grond
  • EICHMANN (2015) – Diamantfabriek en de tienduizend dingen
  • Voor ik vergeet (2016) – Theater Na de Dam
  • KISSINGER (2017, met Joost de Vries) – de tienduizend dingen
  • Meral Polat in Carré (2017) – Theater Na de Dam
  • HEIDEGGER (2018) – de tienduizend dingen
  • De Indië Monologen (2018, met meerdere auteurs)– Theaterbureau De Mannen
  • SPEER (2019, met Laura Mentink) – de tienduizend dingen
  • WITTGENSTEIN 1 (2021, met Dante Boon) – de tienduizend dingen
  • De Oost bevrijd? (2022, met meerdere auteurs) – Theater Na de Dam
  • Het Indisch interieur (2022) – de tienduizend dingen i.s.m. Theaterbureau De Mannen/Olivier Schneider en Festival Boulevard
  • Waar wij voor strijden (2023) – Theater Na de Dam
  • WITTGENSTEIN 2 (2023) – de tienduizend dingen
  • Antigone (2024) – vertaling en bewerking voor Nina Spijkers/Het Nationaal Theater
  • Tegen de wet (2025) – de tienduizend dingen

Interviews en artikelen voor Theaterkrant Magazine, vakblad voor de podiumkunsten (te lezen via hun website)

  • Alleen als het bezit van je neemt kun je het aan. Over repertoire spelen
  • De verschrikkelijke kinderen van het nieuwe theater. Over legitimiteit
  • De spelende scenograaf. In gesprek met Matthias de Koning
  • We hebben geen binnenkant. In gesprek met Benny Claessens
  • Ons geliefde overbewustzijn. In gesprek met Naomi Velissariou
  • Nabijheid en distantie. Over engagement
  • De politiek van de dwingende twijfel. In gesprek met Anoek Nuyens
  • Welke autonomie? In gesprek met Willem de Wolf
  • De complexiteit onder ogen zien. In gesprek met Thomas Bellinck
  • Laat al die culturen maar botsen. In gesprek met Eric de Vroedt
  • Wees schaamteloos activistisch! In gesprek met Thibaud Delpeut
  • Een universele inleiding tot elke mogelijke theatervoorstelling
  • Verbonden in traditieloosheid. Over de nieuwe generatie collectieven
  • Het trage medium. In gesprek met Ivo van Hove
  • Niet alles is herinnerd. Openingsessay van het Theater Jaarboek 2016
  • Als je geen smaak hebt, wat blijft er dan nog over? In gesprek met Phi Nguyen
  • Voor wie speel ik eigenlijk? In gesprek met Ilke Paddenburg over acteren
  • Niets is tijdloos. In gesprek met Sarah Moeremans over repertoire
  • Het is niet nodig Oedipus een maatpak aan te trekken. In gesprek met Hans Croiset over repertoire spelen
  • Twijfelen en punten zetten. In gesprek met Lisa Verbelen
  • De tijd en het vallen. In gesprek met Marlies Heuer over theater maken als je ziek bent
  • Schaamte is een avontuur! In gesprek met Adelheid Roosen
  • Tegen de wanden van de kooi. Briefwisseling met Lara Staal over de actuele betekenis van het morele en het politieke in de kunst
  • Onze functie als vijand. In gesprek met Eva Rovers over Aktie Tomaat
  • De wereld in je mond. In gesprek met kokende theatermakers Maureen de Jong en Phi Nguyen
  • De wisselwachter. In gesprek met Alexandra Broeder over geestelijke kwetsbaarheid
  • De zachte relativering. In gesprek met Nineties Productions over theater maken tijdens de pandemie
  • Als jezelf praten. In gesprek met toneelspeler Cas Enklaar

Theater Na de Dam

  • Bo Tarenskeen is mede-oprichter van Theater Na de Dam, een theatertraditie waarbij elk jaar op 4 mei om 21.00 uur  in heel Nederland theatervoorstellingen over de Tweede Wereldoorlog worden gespeeld. Van de oprichting in 2009 tot september 2023 maakte Tarenskeen als programmeur, dramaturg en huisschrijver deel uit van het artistieke team.

Scènefoto SPEER – Jorn Heijdenrijk

Stichting de tienduizend dingen

Stichting de tienduizend dingen is een instelling zonder winstoogmerk met als doelstelling het creëren, produceren en uitvoeren van nieuw toneelwerk.

Directie
Artistiek leider Bo Tarenskeen
Zakelijk leiding ’n More

Bestuur
Voorzitter Leontine van der Goes
Penningmeester Jeldau Kwikkel
Secretaris Elias Fels

Stichting de tienduizend dingen
KVK nummer 55507085
Rekeningnummer NL32INGB0105626430
RSIN/fiscaal nummer 851743171
De Clercqstraat 27/2
1053 AA Amsterdam
mail@botarenskeen.com

Beloningsbeleid
Leden van het bestuur ontvangen géén vergoeding voor hun werkzaamheden. Bij het produceren van voorstellingen hanteert de Stichting de CAO podiumkunsten.

Beleidsplan 2025–2028
Beleidsplan 2025–2028

Verslag van eerder uitgeoefende activiteiten
Bestuursverslag 2021
Bestuursverslag 2022
Bestuursverslag 2023
Bestuursverslag 2024

Jaarrekeningen
Jaarrekening Stichting De tienduizend dingen 2021
Jaarrekening Stichting De tienduizend dingen 2022
Jaarrekening Stichting De tienduizend dingen 2023

 

Foto Roosmarijn Pallandt

Contact

Bo Tarenskeen
mail@botarenskeen.nl

Stichting de tienduizend dingen
De Clercqstraat 27–2
1053 AA Amsterdam

 

Scènefoto SPEER door Jorn Heijdenrijk